Feldgendarmerie
De Feldgendarmerie was de militaire politie van de Wehrmacht. Men kon deze manschappen herkennen aan een metalen plaatje, dat op de borst werd gedragen. Naarmate de oorlog verstreek werd de reputatie van de Feldgendarmerie steeds slechter vanwege het harde en brute optreden. Gewone burgers konden met de Feldgendarmerie in aanraking komen, wanneer er problemen waren met Duitse militairen. In 1940 en 1941 waren er nogal eens conflicten tussen inwoners van de stad en Duitse militairen, waarbij de hautaine houding van laatstgenoemden (en het gebruik van alcohol) nogal eens een rol speelden. Ook wanneer er schade was toegebracht aan militaire eigendommen kwam de Feldgendarmerie in actie.
In 1942 ging de Feldgendamerie ook op pad om mannen te arresteren die ongeoorloofd van hun werk in Duitse dienst waren weggebleven. Dat betrof dan vooral de aanleg van de Atlantikwall. Na Dolle Dinsdag werden de bevoegdheden van de Wehrmacht uitgebreid met het oog op de verdediging tegen de oprukkende Geallieerden en op toenemende rol van de gewapende illegaliteit. Daarmee werd de Feldgendarmerie actiever. diverse mensen werden opgepakt. een aantel van hen werd geëxecuteerd, altijd in verband met wapenbezit.
Het is twijfelachtig of de Feldgendarmerie gedurende de hele oorlog in Leiden gevestigd is geweest. Het is goed mogelijk dat het pand aan de Boerhaavelaan 4 (de woning van prof. W. Bijleveld) begin 1944 werd gebruikt. Het wordt genoemd in de verslagen van enkele van de gijzelaars, die de da na de aanslag op de directeur van het arbeidsbureau op 3 januari 1944, werden opgepakt; zij werden namelijk hier bij elkaar gebracht. Overigens was de Feldgendarmerie niet bij die gijzelneming betrokken. Dat was een aangelegenheid van de Sipo/SD. Het naastgelegen pand nummer 6 (woning van prof. J.A.J. Barge) was in gebruik als Ortskommandantur.
