Foto-litho Instelling Koningsveld NV

Gepubliceerd door Alphons Siebelt op

In 1937 betrok de  NV foto-litho-inrichting Koningsveld en zoon (voorheen NV Cliché-Industrie Konigsveld en Zn.) een nieuw pand aan de Breestraat, dat aan de achterzijde op de Boommarkt uitkwam.  Koningsveld maakte clichés en litho’s die vooral voor het maken van reclamedrukwerk en verpakkingen werden gebruikt. In 1943 werd het produceren van dergelijk drukwerk verboden, dus zal de productie bij het bedrijf sterk zijn ingekrompen.

Rudolph Breslauer
Bij Koningsveld was in 1940 werkzaam Rudolph Breslauer, die in 1938 uit Duitsland was gevlucht vanwege de Jodenvervolging. Nadat in september 1940 de kuststrook tot verboden gebied werd verklaard voor onderdanen van bepaalde landen en voor statelozen niet-ariërs moest de familie Breslauer uit Leiden vertrekken. Ze verhuisden naar Alphen aan den Rijn. Directeur Koningsveld diende onmiddellijk een verzoekschrift in bij de politie om Breslauer toe te staan overdag naar Leiden te komen om zijn werk voort te zetten. Het bedrijf was erg afhankelijk van zijn specifieke deskundigheid. Helaas gaf de Rijksvreemdelingendienst geen toestemming en dat betekende het einde van de werkzaamheden van Breslauer in Leiden. Breslauer is bekend omdat hij in 1944 de film van de vertrekkende trein uit Kamp Westerbork heeft gemaakt.

Arbeidsbureau
Tegen het middaguur van 2 juni 1943 vervoegden zich aan het bureau Fachberater Appler en waarnemend directeur Oostveen van het arbeidsbureau met een stempelafdruk. Zo’n afdruk was de vorige dag aangeboden bij Koningsveld om te worden gereproduceerd. Het stempel werd gebruikt om vrijstellingen voor de arbeidsinzet, uitbetalingen en de aanvraag van levensmiddelenbonnen. De aanbieder was een jongeman van ongeveer 20 jaar oud. Het was nu woensdag en de jongeman zou het stempel de volgende maandag 7 juni op komen halen.
Het kan niet anders of de politie heeft die maandag een val uitgezet, maar er is verder niets meer over te vinden. Waarschijnlijk heeft de betreffende jongeman zelf bedacht dat hij wel heel erg argeloos had gehandeld en dat het verstandig was weg te blijven. Misschien is hij gewaarschuwd. Opvallend is wel, dat op 8 juni een ambtenaar van het arbeidsbureau werd gearresteerd, Arie Jan van der Hoek, vanwege valsheid in geschrifte. Of er een verband was tussen de twee gebeurtenissen is nog maar de vraag.

Illegaal werk?
Van één werknemer is bekend, dat hij illegaal werk heeft verricht. Toon Tetteroo maakte vervalsingen voor de groep van Lex Bernard. Vermoedelijk ging het om persoonsbewijzen, maar hij heeft in 1944 zelf een vervalst persoonsbewijs gekregen van Cor van Wijk.

Vóór de oorlog was de Warmondse drukker George van Elburg klant van Koningsveld. Mogelijk is dit contact gebruikt om in de oorlogsjaren valse clichés te maken, maar daarover bestaat geen zekerheid.

Zo er al illegaal werk werd verricht in het bedrijf zelf zal daar in januari 1944 een einde aan zijn gekomen omdat op 7 januari het fabrieksgedeelte aan de Boommarkt bij een brand verloren ging. Veel apparatuur werd onbruikbaar. Koningsveld werd pas in 1948 weer heropend.