Vliet, Dirk van

Gepubliceerd door Alphons Siebelt op

Dirk van Vliet (1921) woonde in bij het uitbreken van de oorlog in Gouda. Daar deed hij mee aan anti-Duitse acties zoals het kalken van leuzen e.d. In 1942 werd hij aangewezen voor de arbeidsinzet in Duitsland, maar hij keerde in juli 1943 op eigen gelegenheid terug naar Nederland waarna hij onderdook. Met de eveneens in Gouda wonende Adriaan de Rijke (1921) werd hij lid van de groep rond de Haagse acteur Bob Oosthoek, A.B. genaamd. Die afkorting stond voor Algemeen Belang of Advies Bureau, namen die eigenlijk wel erg weinig zeggingskracht hadden. De groep hielp Joden en onderduikers aan veilige adressen. Ze pleegden ook overvallen om aan geld en distributiebonnen te komen. In Den Haag werd vanaf april 1944 een blad uitgegeven, De Stem van Strijdend Nederland.

Dirk van Vliet wordt Peer van Rutten
Het verhaal van Dirk van Vliet alias Peer van Rutten is hoofdzakelijk ontleend aan een interview uit 1982 voor het project Ook in Leiden. Daarin wordt veel aandacht besteed aan de overvallen die de groep pleegde, maar wordt nauwelijks ingegaan op de besteding van de opbrengsten. Dat blijft onduidelijk. Op een of andere manier kreeg hij een nieuwe identiteit, Peer van Rutten.
In Leiden kwam hij in contact met Lex Bernard. Hij woonde onder andere bij Van Ulden aan de Hoge Rijndijk en bij een andere Van Ulden aan de Roodenburgerstraat. Onder zijn valse naam trouwde hij in augustus 1944 clandestien met Emy van der Poel, die ook bij de groep was betrokken. Dat was mogelijk gemaakt door de Leidse ambtenaar Cor van Wijk, medewerker van Lex Bernards groep de Nederlandse Verzetsorganisatie. Peer en Emy woonden in de Hongerwinter boven de Gereformeerde kerk aan het Steenschuur. Eerder had hij daar al wapens verborgen. Cor van Wijk en Kees Montanus woonden enige tijd bij hen in huis. In die maanden kreeg hij enige financiële steun van Lex Bernard. Curieus is in dit verband een advertentie in het Dagblad voor Leiden en omstreken waarin Van Rutten een herenkostuum te koop aanbood. Met een valse identiteit kon dat gewoon.
Van Vliet noemde in het interview ook nog Margreet Zaal. Verder had Van Vliet goede contacten met de Warmondse drukker George van Elburg, die ook voor de Arbeidscentrale van het Nationaal Steunfonds valse papieren drukte.

Algemeen Belang
De groep A.B. pleegde verschillende overvallen in Zuid-Holland,  waaronder een gewapende overval op een Rijswijkse ‘bunkerbouwer’, die f. 40.000 opleverde. Voor het blad  De Stem van Strijdend Nederland werd papier gestolen bij de Rotogravure in Leiden. Dat blad moet niet worden verward met het blad Strijdend Nederland, dat de groep van Lex Bernard later in 1944 ging uitgeven. Bij de overhemdenfabriek ELMI op de Nieuwe Rijn werd een grote partij overhemden opgehaald met behulp van valse papieren. Bij deze overvallen werd soms gebruik gemaakt van een gestolen vrachtauto, een enkele keer werd gewoon een auto gehuurd. Het kan zijn, dat die vrachtauto een Mercedes was, die op 22 april 1944 werd ontvreemd uit een garage in de Haarlemmerstraat. Die Mercedes was waarschijnlijk eigendom van een collaborerende Leidse zakenman.

Overval Oude Wetering
In de avond van 30 april op 1 mei 1944 pleegde de groep een overval op het distributiekantoor van Oude Wetering. Deze liep fataal af: de eerste ploeg met de acteur-in-opleiding Hans van Ees (1921), Adriaan de Rijke en Christiaan Diemel werd gearresteerd. De tweede ploeg, die later arriveerde met Van Vliet, Theo Zaal en chauffeur Van Dam wist ternauwernood te ontsnappen. Van Ees, De Rijke en Diemel werden op 6 juni 1944 gefusilleerd.

Bob Oosthoek
De leider van de groep acteur Bob Oosthoek (1912), actief onder de schuilnaam IJsselstein,  werd op 22 augustus 1944 gearresteerd.  Via het Oranjehotel kwam hij in Kamp Amersfoort terecht. Daarna werd hij op transport gezet naar KZ Neuengamme. Bij Hengelo trof men hem op 12 oktober 1944 dood aan langs de treinrails.  Vermoedelijk was hij uit de trein gesprongen. Een ander lid, Jan Gerrit Kloeze, stierf op 24 november 1944, ook tijdens een transport naar Duitsland.

De knokploeg zonder Oosthoek
In de laatste maanden van de bezetting werd de spanning voor Van Vliet zo groot, dat hij zich rustig moest houden. Over de activiteiten van de ploeg en de leden is verder weinig bekend. Volgens Van Vliet mislukten er verschillende acties, maar daar heeft hij dus niet meer aan meegedaan. Mogelijk brachten Peer en Emy de laatste maanden van de oorlog in Gouda door.