Neuteboom, Louis

Gepubliceerd door Alphons Siebelt op

Pasfoto Louis NeuteboomTot januari 2019 was Louis Neuteboom, geboren in 1921, één van de Leidse oorlogsslachtoffers waarover nauwelijks iets bekend was. Hij stierf op 25 juni 1944 in Kamp Amersfoort. Waarom hij daar zat en onder welke omstandigheden hij daar is overleden leek niemand meer te weten. Totdat een vrijwilliger van het Herinneringscentrum Kamp Amersfoort het idee kreeg om Louis te herdenken tijdens een publieksrondleiding op 23 juni 2019. Na enig speurwerk bleek er nog een directe verwante in leven te zijn, die kon vertellen wat ze had gehoord van de ouders van Louis. Er waren nog enkele documenten én een pasfoto. Nu heeft dit Leids oorlogsslachtoffer een gezicht gekregen.

Het verhaal over Louis op de website Leiden4045.nl werd al enige malen herzien en is op 28 mei 2020 opnieuw aangevuld dankzij een tip van de familie.

 

Louis Neuteboom uitschrijving kamp Amersfoort Het verhaal over Louis (Loek) begint met een opmerkelijk feit: aan het begin van de oorlog bevond hij zich in Zwitserland.  Volgens de familie was Louis al op jonge leeftijd heel reislustig en bezocht verschillende landen. Hij hield zich in leven door hier en daar te werken en zo wat geld te verdienen. In Zwitserland werd hij verliefd op een meisje dat daar (hoogstwaarschijnlijk) woonde.

Na een tijdje heeft hij er klaarblijkelijk voor gekozen om zijn veilige bestaan in het neutrale Zwitserland op te geven en terug te gaan naar het bezette Nederland. Hij wilde niet veilig toekijken hoe zijn familie gebukt ging onder de gevolgen van de oorlog en wilde actief aan het verzet tegen de bezetter meewerken. Daarmee nam hij grote risico’s. Alleen al vanwege zijn zijn leeftijd kwam zeker in aanmerking om in Duitsland te werk te worden gesteld. Zijn moeder smeekte hem om er niet aan te beginnen, maar Louis zette door: hij sloot zich aan bij een illegale groep. De groep overviel een groepje Duitse militairen en maakte zich meester van uniformen en wapens. Nu kwam het heel goed uit, dat Louis goed Duits sprak en een talent had voor het praten met een bepaald Duits accent. Was zijn groep aangesloten bij een grotere illegale organisatie? We weten het niet. Helaas liep dit gevaarlijke optreden verkeerd af. Louis en zijn maten werden gearresteerd en hij belandde in Kamp Amersfoort.

Rotterdam
In 2020 kwamen twee nieuwe bronnen van informatie beschikbaar waarin de naam van Louis voorkomt. Onderzoek in het digitaal beschikbare dag- en nachtrapport van de Leidse politie laat zien dat Louis op 7 februari 1944 werd gearresteerd op verdenking van afpersing. Op 18 februari werd hij met nog drie andere jongemannen overgebracht naar de Sipo in Rotterdam. Mogelijk waren de drie anderen ook lid van dezelfde groep als Louis.

De tweede bron betreft het kaartsysteem van arrestanten van de Rotterdamse gemeentepolitie, dat digitaal kan worden doorzocht op de website van het Rotterdams archief. Volgens het kaartje met zijn naam werd hij op 18 februari 1944 in het politiebureau binnengebracht door de beambte Pracht van de Sipo/SD. Daar bleef hij tot hij op 6 maart werd overgebracht naar Kamp Amersfoort.

louis neuteboom financien Amersfoort
Na aankomst in het Polizeiliches Durchgangslager , dat onder direct bevel stond van de SS, werd Louis ingeschreven als Häftling nummer 8032. Volgens een kaart van de Häftlingsgeldverwaltung kreeg hij maandelijks een bedrag van 20 gulden. We mogen aannemen dat dit geld door zijn ouders werd opgestuurd. Die twintig gulden lijken onmiddellijk te zijn ingenomen tegen uitgifte van Lagergeld. Alleen daarmee kon men in het kamp betalen. Volgens deze kaart arriveerde Louis in april 1944 in Kamp Amersfoort.

 

 

 

Het inmiddels geruimde graf van Louis Neuteboom.

Grafsteen van de familie Neuteboom.

Overlijden en begrafenis
Op 25 juni kwam er een eind aan zijn leven. Op de Sterbeurkunde staat als doodsoorzaak vermeld Lungentuberkulose, TBC dus. We weten, dat de doodsoorzaak op zo’n akte vaak willekeurig werd ingevuld. Misschien is hij wel bezweken van ellende of zelfs doodgeslagen. Die doodsoorzaak staat er nooit op natuurlijk. Binnen enkele dagen kreeg de familie bericht over het tragische lot van hun zoon en broer. Het lichaam van Louis kon door de familie worden opgehaald en werd te rusten gelegd op begraafplaats Rhijnhof. Het graf is een officieel oorlogsgraf, dat wordt onderhouden door de Oorlogsgravenstichting. De familie plaatste een overlijdensadvertentie in het Dagblad voor Leiden en omgeving. Zo was iedereen op de hoogte van wat er was gebeurd.

 

Nico Neuteboom
De jongere broer van Louis, Nico (1923-2000), was gehuwd en leefde enige tijd ondergedoken. Tijdens de Hongerwinter werd hij opgepakt en naar Duitsland gestuurd. Daar belandde hij in een strafkamp, maar wist te ontsnappen. Met hulp van een boer uit de omgeving lukte het hem om naar Nederland terug te keren. Na de bevrijding werd Nico geconfronteerd met de beschuldiging dat hij was “overgelopen”, maar met een verklaring van de Duitse boer die hem had geholpen werd deze beschuldiging weerlegd.

Bron:
De informatie en de afbeeldingen in dit verhaal zijn afkomstig van een familielid van Louis en van Kamp Amersfoort.

Tekst aangevuld op 16 december 2020. Correctie op 15 maart 2022.