Kringhuis NSNAP

Gepubliceerd door Alphons Siebelt op

Naast de NSB (Nationaal Socialistische Beweging) waren er twee partijtjes met de naam Nationaal-Socialistische Nederlandsche Arbeiderspartij. Zoals in de naamgeving tot uitdrukking komt waren die partijen sterk gericht op de Duitse NSDAP van Adolf Hitler. In Leiden is de NSNAP van majoor C.J.A. Kruyt enige tijd actief geweest. De aanhang liep met hakenkruisbanden om de arm. Er was zelfs een kringhuis, al was dat waarschijnlijk gewoon het woonhuis van een van de leden. Meer dan de NSB’ers maakten aanhangers van de NSNAP zich schuldig aan antisemitische agitatie. Zo bekladden ze enkele malen gemeentelijke en Joodse panden met leuzen en plakten er schotschriften op.

Op woensdagavond 31 juli 1940 hield de NSNAP een bijeenkomst in zaal Mekel aan de Hogewoerd. Daar waren zo ongeveer 200 toehoorders, onder wie een 25-tal SA-mannen (van de NSNAP) uit Den Haag. De leider Kruyt hield er een toespraak. In 1941 werden de aanhangers steeds brutaler. Ze hielden uitdagende marsen door de stad. Dit leidde enige malen tot knokpartijen met tegenstanders. Daarbij kregen de NSNAP’ers steun van Duitse militairen. Op 26 januari 1941 liep zo’n bijeenkomst in de Stadsgehoorzaal uit op relletjes, waarbij de politie waarschuwingsschoten loste.

De bezetter trok echter in de loop van 1941 steeds meer partij voor de NSB. De NSNAP van majoor Kruyt werd (net als alle overige nationaalsocialistische en fascistische partijtjes zoals Nationaal Front) in december 1941 verboden. Veel aanhangers kozen daarna niet voor de NSB maar traden in Duitse dienst.