Smit, Mathijs

Gepubliceerd door Alphons Siebelt op

M.I. (Mathijs) Smit (1902-1957) was voor de oorlog ambtenaar van de gemeentelijke dienst Sociale Zaken. Kennelijk behoorde hij tot de sociaalvoelenden, want in 1937 behoorde hij tot de oprichters van de landelijke Vereniging voor Sociaal Werk(st)ers en werd daar de eerste voorzitter van. In mei 1941 trad hij in dienst van het nieuwe gewestelijk arbeidsbureau en bracht het in 1943 tot chef van de afdeling Migratie. Deze afdeling regelde alles inzake de tewerkstelling van arbeiders in Duitsland en Frankrijk, behalve de aanwijzing zelf. Dat was een taak/bevoegdheid van de Duitse Fachberater.

We mogen er van uit gaan, dat Smit die uitzending allesbehalve een warm hart toedroeg. Bij een controle in november 1943  door een Duitse controleur was deze van mening, dat er ‘chaotische toestanden’ op de afdeling heerste. Veel te veel mannen kregen een vrijstelling of werden afgekeurd. Smit werd op 21 december 1944 tegelijk met drie collega’s opgepakt (Theo Belt, Johannes Raaphorst en Adriaan Scheele) en overgebracht naar de Sipo/SD Rotterdam. Op 11 januari 1944 werd hij alweer ontslagen. Kennelijk werd hem geen sabotage maar incompetentie verweten, anders zou hij wel zwaarder zijn bestraft. De afdeling Migratie schreef onder andere de bruine Ausweise uit voor de jaarklassen 1922, 1923 en 1924, ondertekend door Smit. Deze Ausweise zijn op grote schaal nagemaakt.

Overigens lijkt er een verband te bestaan tussen de arrestatie van deze ambtenaren en de arrestatie van de accountant Dirk Hoogstraten.

Na de oorlog werd Smit lid van Expogé, de vereniging voor ex-politieke gevangenen. Hij was onder meer lid van het hoofdbestuur. Tot aan zijn plotselinge dood in 1957 was Smit actief in het Leidse verenigingsleven.

Artikel bijgewerkt op 3 juni 2020.