Kampen-Zernike, Lize van

Op 28 maart 1944 kreeg de Leidse politie een bericht van de Sipo/SD uit Amsterdam, dat mw. Van Kampen-Zernike een Joodse onderduikster in huis had. Haar naam was Lies Gerzon, maar ze leefde onder de naam G. Oving. In het Leidse politiearchief is verder niets te vinden over de afloop van de zaak, maar Lies Gerzon werd eind april wel degelijk ergens in Nederland gearresteerd en naar Westerbork overgebracht. Daar werkte zij als verpleegster tot de bevrijding van het kamp en overleefde zo de oorlog.

Lies Gerzon (1917-1993) was afkomstig uit Amsterdam. Ze was werkzaam als operatieverpleegkundige. Haar vader Jakob (1878) was afkomstig uit Keulen. Na zijn promotie aan de universiteit van Heidelberg aan het begin van de 20e eeuw verhuisde hij naar Amsterdam. Hij was werkzaam als leraar Duits en is de grondlegger van het nog lang in het middelbaar onderwijs gebruikte boek Schwere Wörter. Jakob Gerzon werd op 23 juli 1943 vermoord in Sobibór. De moeder van Lies, Anna Caffé (1888), was in Amsterdam geboren. Zij overleefde de oorlog ondergedoken in Brabant, haar oudere broer Frits had al vóór de oorlog naar Palestina kunnen vluchten.

Een bijzondere familie
Lize van Kampen-Zernike (1890-1989) maakte deel uit van een intellectuele familie. Het bekendst is haar broer Frits geworden. Deze natuurkundige (1888-1966) was sinds 1920 hoogleraar aan de universiteit van Groningen. Hij kreeg in 1953 de Nobelprjs voor natuurkunde wegens de uitvinding van de fasecontrastmicroscoop. Maar al ver vóór de oorlog hadden twee van haar zussen geschiedenis geschreven.
Anne Zernike (1887-1972) was in 1911 als eerste vrouw in Nederland toegelaten tot het ambt van predikant en wel door de doopsgezinde gemeente. Dat was weliswaar in het nietige Friese dorp Bovenknijpe, maar het was toch een revolutionaire ontwikkeling. Ze trouwde in 1915 met de kunstenaar Jan Mankes, die helaas al in 1920 overleed aan TBC. In de tussentijd was Anne gepromoveerd. In 1921 werd ze predikante in Vreewijk (Rotterdam) voor de vrijzinnige Nederlandse Protestanten Bond.
Elisabeth Zernike (1891-1982) was een bekend schrijfster die in 1921 als eerst vrouw in Nederland een literaire prijs kreeg en wel de Haagsche Postprijs voor haar tweede boek. Er zouden nog vele boeken volgen.
Lize van Kampen-Zernike had vier kinderen. Haar jongste zoon Carel (1924) kreeg het Verzetsherdenkingskruis, maar het is niet bekend of hij ook in Leiden actief is geweest.
Lies Gerzon is vermoedelijk bij Lize terechtgekomen omdat haar moeder een goede bekende was (geweest) van Anne en Jan Mankes-Zernike.

Bronnen: artikelen op Wikipedia over Elisabeth, Anne en Frits Zernike; Joods Monument; Informatie van familie.

Tekst ingrijpende gewijzigd op 29 juli 2021.