Cosman-Mendes da Costa, Rachel
Rachel Cosman-Mendes da Costa (1884) werd in de nacht van 1 op 2 februari 1944 door de Leidse politie opgepakt en later die dag te samen met de eveneens opgepakt familie Belinfante-Abas en Elisabeth Belinfante-Belinfante naar de Sipo/SD in Rotterdam overgebracht. Deze arrestaties vonden plaats nadat de vrijstelling voor Portugese Joden was komen te vervallen.
Op 25 februari 1944 werd een groep van meer dan 300 gearresteerde Portugese Joden van uit Westerbork gedeporteerd naar KZ Theresienstadt. Van daar uit werd ze verder gedeporteerd naar Auschwitz, waar ze op 1 juli 1944 werd vermoord.
Rachel Cosman was penningmeester van het Joods weeshuis aan de Roodenburgerstraat.
Haar echtgenoot, Eduard Abraham Cosman (1875) was in Leiden op 25 februari 1942 overleden. Eduard Cosman was advocaat met een kantoor aan de Breestraat 19. In 1939 vierde hij zijn 40-jarig jubileum. Hun zoon Arnold Carel pleegde op 15 mei 1940 zelfmoord.
De woning van Cosman werd onder beheer gesteld van het ANBO. Het ANBO had het beheer over veel onroerende zaken van Joodse eigenaren en verkocht hoofdzakelijk aan collaborateurs. Het pand werd echter niet verkocht aan een collaborateur, maar aan buurman Emile Gobée. De transactie werd gefinancierd door een andere buurman Arie de Koster . Ze hadden duidelijk de intentie om het pand min of meer veilig te stellen, naar we mogen aannamen om hun buurvrouw te beschermen tegen huisuitzetting. Na de oorlog kreeg de enig overlevende van de familie Cosman het eigendom weer terug. Over deze gebeurtenissen maakte het TV-programma Pointer Data een korte documentaire, die op 12 december 2021 werd uitgezonden. Naar verluid zag De Koster af van restitutie van het uitgeleende geld, maar dat zou nog wel beter kunnen worden uitgezocht.
Op 25 maart 2022 werden ongeveer op de plaats waar het pand Witte Singel 19 heeft gestaan (waar nu de universiteitsbibliotheek is gevestigd) Stolpersteine gelegd voor Rachel en Arnold.
Artikel bijgewerkt op 29 mei 2020, 13 december 2021 en 28 mei 2022.
