Goutier, Ans
In mei 1942 kreeg Ans (Suzanne) Goutier (1924) een baan als typiste op de afdeling Migratie van het Leidse arbeidsbureau. Vanaf april 1942 moesten de arbeidsbureaus in een verhoogd tempo mannen oproepen en keuren om aan de alsmaar toenemende vraag naar arbeidskrachten van de bezetter te voldoen. De afdeling Migratie speelde daarbij een sleutelrol.
Na een intermezzo als typiste bij de Leidse politie van 15 februari tot 1 juni 1943 keerde ze terug naar het arbeidsbureau en kreeg de taak de resultaten van de medische keuringen van de keuringsarts Cornelis Verhoog te administreren. Verhoog was lid van de NSB. De meeste mannen werden goedgekeurd voor tewerkstelling in het buitenland of Nederland. De tewerkstelling in Duitsland was wat minder populair. Al in 1940 waren er Leidse mannen in Duitsland gaan werken, maar ook weer teruggekomen met minder prettige verhalen. Werken in Frankrijk daarentegen bleef lange tijd aanlokkelijk. Wie voor het buitenland werd afgekeurd of wie vrijstelling kreeg kon in Nederland aan de slag voor de bezetter.
De uitslag van de keuring werd gevoegd bij de persoonlijke formulieren. Op een of andere manier werd Ans gevraagd om keuringsrapporten te wijzigen. Zo’n rapport was heel eenvoudig van opzet, maar een latere wijziging zou direct opvallen. Aanvankelijk was het vrij simpel omdat er alleen een stempel moest worden gezet. Later werd de procedure gewijzigd en moest de keuringsarts persoonlijk een handtekening moest plaatsen. Daarom werd een list verzonnen. Ans werkte daarvoor samen met haar collega Ernst de Vreugd en met Henk de Geus op het distributiekantoor. De opzet was om een definitieve afkeuring te fabriceren. Waarschijnlijk was het niet mogelijk om blanco formulieren te bemachtigen.
Ans maakte duplicaten voor bewijzen van personen die werkelijk waren afgekeurd, welke bewijzen als vermist waren opgegeven. Op die duplicaten wijzigde zij dan de naam. Van Henk de Geus kreeg ze papieren voor maagpatiënten. Met deze papieren kon iemand zich inschrijven bij het ziekenhuis. Daar werkte een arts aan de truc mee. Met een registratieformulier van het ziekenhuis en de papieren van het distributiekantoor werd het voor Verhoog aannemelijk dat iemand werkelijk maagpatiënt was en dus terecht was afgekeurd. De keuringsarts kon dat niet zelf controleren en daarom was men veilig bij een eventuele herkeuring. Het ging om drie tot vier gevallen per week. In september 1944 kwam ze niet meer op haar werk en dook ze onder, net als vele andere collega’s
Ans Goutier deed dit werk voor Henk de Geus, haar collega Henk Rodenburg, Lex Bernard en voor haar ouders. Haar vader had een schildersbedrijf. Ze overleed in 2019, 95 jaar oud.
Behalve Ans Goutier was er nog een vrouw die keuringsformulieren vervalste, Aaltje Palsgraaf, over wie op 18 oktober 2022 een artikel is verschenen op deze website.. Zij stuurde vlak na de Bevrijding een verslag van haar activiteiten naar het net opgerichte Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie. Het is opvallend, dat Aaltje Palsgraaf niets zegt over Ans Goutier en dat Ans Goutier in haar verklaringen niets zegt over Aaltje Palsgraaf. Het is uiterst onwaarschijnlijk, dat beide vrouwen los van elkaar formulieren hebben vervalst. Ans Goutier werkte nauw samen met Ernst de Vreugd, die getuige was bij het huwelijk van Aaltje in augustus 1943. Ernst en Ans trouwden direct na de Bevrijding met elkaar. Zie verder het artikel over Aaltje Palsgraaf.
Foto afkomstig van familie, afbeelding uit particuliere collectie.
Aangevuld op 18 oktober 2022.
