Paaltjens, Piet

Piet Paaltjens was het pseudoniem van de negentiende-eeuwse schrijver François HaverSchmidt, vooral bekend van zijn bundel Snikken en Grimlachjes uit 1867. Piet woonde enige tijd aan de Hogewoerd “boven een doodgraver”, een gevelsteen herinnert daaraan. Piet Paaltjens “verdween op 9 oktober 1853 uit Leiden en werd daarna niet meer gezien”. Maar in 1944 en 1945 beschikte hij over een indrukwekkende collectie valse papieren, afkomstig van een onbekende falsificatiecentrale. Het zijn vooral identiteitsbewijzen, die – niet helemaal correct – zijn uitgeschreven op naam van Piet Paaltjes. Ze waren bedoeld als voorbeeld voor degene die soortgelijke blanco papieren moest invullen. Mogelijk was de hele collectie (voorbeelden en blanco formulieren) afkomstig uit Amsterdam en bestemd voor een falsificatiecentrale in Leiden. Maar waarom de naam dan consequent verkeerd werd gespeld blijft een raadsel. De bedenker zal de gedichtenbundel hoogstwaarschijnlijk niet goed hebben gekend.

Verspreide collectie
De collectie is vrij omvangrijk en is al tijdens of misschien pas na de oorlog verspreid geraakt. Een deel van deze papieren werd lang bewaard door het Leids archief in een rieten mandje van onbekende herkomst. Ze werden in 2009 gedigitaliseerd en zijn te zien op de website van ELO in de beeldbank WO2. Een tweede deel bevond zich in een particuliere collectie en is afkomstig van een Amsterdamse oud-medewerker van het Nationaal Steunfonds, die na de Bevrijding onder meer in Leiden papieren heeft meegekregen van de Arbeidscentrale van het NSF. Gelet op het handschrift zijn deze beide collecties door een en dezelfde persoon bewerkt.

Er zijn slechts twee voorbeelden bekend, waarop de naam correct staat vermeld. Erfgoed Leiden bezit een persoonsbewijs; de getoonde Ausweis is in particulier bezit, maar is ook te zien op de website van ELO.