Conservenfabriek Vianda

Gepubliceerd door Alphons Siebelt op

Conservenfabriek Vianda

Deze conservenfabriek werd in januari 1942 geopend in fabriekspanden aan de Langegracht en aan de achterzijde aan de 3e Binnenvestgracht. Eigenaar Jan Verhoef (1910-1978) werd in maart 1942 opgepakt door de Sipo/SD in verband met “Jodenhulp” belandde in het concentratiekamp Sachsenhausen. In augustus 1944 werd hij vrijgelaten. In de tussentijd was het bedrijf met kunst- en vliegwerk overeind gehouden door zijn familie. Vanaf oktober 1944 werd de fabriek door de vader van Jan Verhoef, als diens gemachtigde, verhuurd aan Massavoeding om te dienen als Rijkskeuken.

De arrestatie
Op 6 maart 1942 arresteerde de Duitse Sicherheitspolizei de Leidse fabrikant Jan Verhoef en twee in zijn bedrijfsgebouwen aanwezige Nederlandse Joden. Het waren de uit Rotterdam afkomstige Levi Messcher (1895) en de zus van zijn echtgenote Sophie Muijsson-Gazan (1905). Levi en Sophie werden behandeld als “strafgeval” en werden op transport gezet. Levi stierf in Mauthausen op 6 juli en Sophie in Auschwitz op 31 oktober 1942. De vrouw  van Levi Messcher overleefde de oorlog in onderduik met hun dochtertje. De man van Sophie en hun kind bleven ongemoeid aangezien de man niet-Joods was en klaarblijkelijk geen schuld trof.

Waarom Levi Messcher en Sophie Muijsson in Leiden bij Verhoef waren weet niemand meer. Het lijkt waarschijnlijk dat beiden “illegaal” in Leiden waren of een andere overtreding van de toen al geldende discriminerende regels hadden gemaakt. Een ster was toen nog niet verplicht. Vermoedelijk kenden Verhoef en Messcher elkaar via hun werk. Messcher had ook directe familie in Leiden, namelijk zijn moeder en twee gehuwde zussen. Een zus, Hendrika de Vries-Messcher woonde in de De Sitterlaan en werd, evenals haar man en zoon, vermoord. De andere zus was gehuwd met de uit Polen afkomstige Jacob Grünbaum. Op 14 september 2017 werd in Maastricht een Stolperstein gelegd voor het huis van Sophia Muijsson.