Vliegend Nieuws

Dit blad lijkt een uitgave uit september 1944 te zijn, maar het is zeer waarschijnlijk dat dit blad na de Bevrijding is vervaardigd. Een afdeling van de Katholieke Jeugdbeweging District Leiden had een spel georganiseerd waarin de illegale pers de hoofdrol speelde. De titel van het spel was “Vliegende Bladen”.  De overeenkomst met de titel Vliegend Nieuws  en de locatie van het blad in een Leidse collectie is op z’n minst opmerkelijk. En aangezien de spelleiders ervaring hadden met de illegale pers was het maken van zo’n uitgave vertrouwd en een dagelijkse gang van zaken geweest.

Het openbare leven kwam na de bevrijding niet snel op gang. Dat geldt vooral voor de scholen, sportverenigingen en andere organisaties waar de jeugd bij was aangesloten. Door de oorlogsomstandigheden waren scholen gesloten, verenigingen geliquideerd of hun leden op andere manieren kwijt geraakt zodat deze opgeheven werden. Er was dus voor de jeugd niet direct iets te doen en veel jongeren hingen daardoor doelloos rond op straat. Het waren vooral de christelijke organisaties die het belang van opvang voor de jeugd inzagen en structuur in de opvang van jongeren wilde aanbrengen. Vrijwel direct na de bevrijding organiseerde De Katholieke Jeugdbeweging District Leiden jeugdgroepen. Het was weliswaar de bedoeling dat deze zo spoedig mogelijk zouden overgaan naar de verkenners, maar de jeugdgroep zelf mocht niet het karakter van een verkennerstroep hebben. Dit waarschijnlijk om een bepaalde vorm van neutraliteit te handhaven met als basis de grondbeginselen van welpen en verkenners. Iedereen mocht meedoen.

Het spel “Vliegende Bladen” in deze opbouwfase gespeeld, waarschijnlijk halverwege juni 1945. Het spel werd gespeeld in Leiderdorp dat tegen Leiden aan is gelegen. In een wijk, die omsloten is door de Hoofdstraat, Hoogmadeseweg, Berkenkade en Acacialaan, werden twee drukkerijen, een gevangenis en een hoofdkwartier ingericht. Koeriersdiensten en knokploegen moesten uit handen van de “Sicherheitsdienst” zien te blijven en proberen “illegale” bladen naar het Hoofdkwartier over te brengen. “Ueberfallkommandos” en bewakers moesten “de illegaliteit” verhinderen de verzetsbladen over te brengen en de koeriers gevangenen maken en hun bladen in beslag nemen. De kranten waren vijf punten waard en ik neem aan dat na het fluitsignaal, dat het einde van het spel betekende, de balans werd opgemaakt. Helaas benoemt het speldocument de titel van het “illegale” blad niet. Dus het is niet helemaal zeker of hier sprake is van Vliegend Nieuws zoals dit op de website van Erfgoed Leiden te zien is.

Tekst geschreven door A.J. de Rijck. (auteursrecht voorbehouden).
Bronnen: familiearchief A.J. de Rijck.
Afbeelding: Beeldbank WO2 Erfgoed Leiden.