Verhoog, Cornelis

Het is een beetje een raadselachtige man, de arts Cornelis Verhoog (1906-1995). Hij vestigde zich in september 1938 aan de Rijnsburgerweg als homeopathisch geneesheer. Oplettende protestantse lezers hadden in juli een stukje over zijn opvattingen in De Nieuwe Leidsche Courant van 28 juli 1938 kunnen lezen. De krant vestigde de aandacht op een artikel van zijn hand in het Homoeopatisch Maandblad [schrijfwijze in die tijd], waarin Verhoog bepaalde medicijnen en voedingsadditieven op de korrel nam, namelijk die op directe of indirecte wijze uit steenkoolteer werden bereid. Er was namelijk via dierproeven een verband aangetoond tussen het gebruik van teerproducten en het krijgen van kanker. Hij schreef zelfs over de schadelijke werking van de nicotine en teerproducten in tabak! Volgens Verhoog moest de mens zijn voeding zoveel mogelijk gebruiken ‘zoals het uit de natuur tot ons komt’ en goed zorgen ‘voor zijn ademhaling en uitscheiding, opdat verkeerde stoffen spoedig verbrand en verwijderd kunnen  worden’. Dat klinkt 80 jaar later nog erg actueel.

Keuringsarts op het arbeidsbureau
Verhoog was al vóór de oorlog lid van de NSB. Maakt de politieke overtuiging  iets uit voor de instelling en de behandelingsmethoden van een dokter? Waarschijnlijk niet. Om een of andere reden is het dan toch vreemd te constateren, dat Verhoog in 1943 werd benoemd tot keuringsarts van het gewestelijk arbeidsbureau. Hij staat hoogstwaarschijnlijk op een groepsfoto van het arbeidsbureau, gekleed in witte doktersjas. Vele mannen zijn door hem gekeurd voor de arbeidsinzet. Na de oorlog verklaarde Verhoog dat hem dat niets had kunnen schelen. Vreemd genoeg verklaarde hij ook, dat hij zijn NSB-lidmaatschap in 1943 had opgezegd. Was hij misschien wat verbitterd door zijn ervaringen als arts? Misschien was Verhoog als arts wel een beetje teleurgesteld in de belangstelling en waardering voor de homeopathie. Wie zal het zeggen. Vrijwel alle mannen en een kleiner aantal vrouwen rookten en “gezond eten” stond erg laag op de agenda. De gewone man was al blij wanneer er voldoende eten op tafel kwam, liefst met vlees, boter of vet en veel suiker.

Volgens naoorlogse verklaringen maakte Verhoog niet veel werk van de keuringen. Vrijwel iedereen werd goedgekeurd. Ans Goutier, een jonge vrouw die de administratie bijhield, verving af en toe op verzoek een (goed)keuringsformulier zodat iemand opeens officieel was afgekeurd. Dergelijke verzoeken kreeg zij bijvoorbeeld van Lex Bernard voor mensen die deel uitmaakten van zijn groep of door de groep werden gesteund. Veel omvangrijker lijken de frauduleuze handelingen van de verpleegster/1e assistente Aaltje Palsgraaf te zijn geweest. Naar eigen verklaring heeft zij ongeveer 800 mannen uit de arbeidsinzet weten te houden. Het is opvallend, dat Aaltje Palsgraaf daarin niets zegt over Ans Goutier en dat Ans Goutier in haar verklaringen niets zegt over Aaltje Palsgraaf. Het is uiterst onwaarschijnlijk, dat beide vrouwen los van elkaar formulieren hebben vervalst. Ans Goutier werkte nauw samen met Ernst de Vreugd, die getuige was bij het huwelijk van Aaltje in augustus 1943. Ernst en Ans trouwden direct na de Bevrijding met elkaar. Zie verder het artikel over Aaltje Palsgraaf.

Verhoog werd na de oorlog veroordeeld tot vijf jaar internering plus bijkomende maatregelen: ontzetting uit beide kiesrechten, verbod op het uitoefenen van openbare ambten of functies en een verbod tot het dienen bij een gewapende macht.

Afbeelding: gedeelte van een keuringsformulier met de handtekening van Verhoog. De bemerking B52 is een code, waarvan de betekenis nu niet meer bekend is. De betrokkene was goedgekeurd voor werk in Duitsland en voor werk in Nederland (particuliere collectie).

Tekst aangevuld op 18 oktober 2022.